Bursa organize sanayi bölgelerindeki bazı tekstil firmalarından kaynaklanan co ve nox emisyonlarının aermod ile modellenmesiyle kent atmosferindeki dağılımının araştırılması

Bu çalışmada; Bursa İli'nde organize sanayi bölgelerinde oluşan antropojenik kaynaklı CO ve NOxemisyonlarının hava kalitesine katkısı ve atmosferdeki dağılımlarını belirlemek içine modelleme çalışması yapılmıştır. Çalışma Bursa İli'nde tekstil endüstrisinin yoğun olduğu organize sanayi bölgelerini için alacak şekilde, 30 km x 30 km'lik bir alan pilot bölge olarak seçilmiştir. Bölgedeki noktasal, alansal ve çizgisel kaynakların oluşturduğu CO ve NOx emisyonlarını belirlemek için emisyon envanteri oluşturulmuştur. Endüstri tesislerine ait bilgiler emisyon raporlarından, sanayi tesislerinde doğalgaz tüketim verileri ve taşıtlara ait bilgiler ilgili kurumlardan temin edilmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda literatürdeki emisyon faktörleri kullanılarak, CO ve NOx kirletici miktarları ve kaynakların oluşturduğu katkı payları hesaplanmıştır. Hava kalitesi dağılım modeli ile farklı tip kaynakların CO ve NOx kirliliğine katkı payları belirlenmiştir. Çalışmada hava kalitesi dağılım modeli olarak USEPA onaylı AERMOD (American Meteorological Society/Environmental Protecrion Agency) modeli kullanılmıştır.Yapılan modelleme sonuçlarına göre, noktasal, alansal ve çizgisel kaynaklardan oluşan CO ve NOx emisyonlarının atmosferdeki dağılımı, hava kalitesine katkı payı ve bölge üzerindeki etkileri incelenmiş, bölgenin dağılım haritası oluşturulmuştur. Dağılım haritaları, hava kirliliğinin en yoğun olduğu alıcı noktaları ve bölgede oluşan kirliliğe nelerin etkilediğini göstermektedir. Modelleme sonuçları bölgedeki hava kalitesi istasyonu verileri ile karşılaştırılmıştır. Tüm kaynakların oluşturduğu CO ve NOx kirletici emisyonlarının modellemesi sonucunda yıllık ortalama CO konsantrasyonu 82,1 µg/m3, yıllık ortalama NOx konsantrasyonu ise 71,1 µg/m3olarak bulunmuştur. Bölgede oluşan kiretici konsantrasyonların meteorolojik koşullar ve topografik yapının etkisiyle kirleticilerin şehir merkezinde yoğunlaştı ve bölgede yüksek konsantrasyonda NOx kirliliği yaşandığı görülmüştür. Bölgedeki NOx kirliliği sürekli izlenmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır.Anahtar Kelimeler:Hava kirliliği, CO ve NOx emisyonları, AERMOD, Dağılım modeli In this research, a modelling study was conducted in order to determine the contribution of anthropogenic CO and NOx emissions to the air quality and the atmospheric distribution in the organized industrial zones in Bursa province.An area of 30 km x 30 km has been selected as a pilot region which covers the organized industrial zones in which the textile industry is concentrated in Bursa. Emission calculations were made to determine CO and NOxemissions resulted from point, area and line sources in the area. Information about industrial plants were provided from emission reports, data of natural gas consumption in industrial plants and information about vehicles were provided from relevant institutions. In the view of these information, CO and NOxpollutant amounts and contribution rates generated from sources were calculated by using emission factors in the literature. Contribution rates of different types of sources to CO and NOx pollution were determined by using air pollution dispersion modelling. In this research, USEPA approved AERMOD (American Meteorological Society/Environmental Protecrion Agency) model used as air pollution dispersion model.According to modelling results, atmospheric dispersion of CO and NOxemissions resulted from point, area and line resources, its contribution rate to the air quality and its effects on the region were analyzed and distribution map of the region was created. Distribution maps show receiving points where air pollution most intense is and what affects the pollution occurring in the region. Modelling results were compared with data from air quality monitoring station. As a result of modeling of CO and NOx pollutant emissions generated by all sources, the average annual CO concentration was found as82.1 µg / m3 and the annual NOx concentration was found as 71.1 µg/ m3. It was observed that the pollutant concentrations in the region are intensified in the city center due to the meteorological conditions and the topographic structure and there is a high concentration of NOx in the region.Therefore, NOx pollution in the region should be continuously monitored and necessary precautions should be taken.Key words:Air pollution, CO and NOx emissions, AERMOD, dispersion model. 133