Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları çerçevesinde ceza muhakemesinde tercümandan faydalanma hakkı(CMK m.202)

Adil yargılanma hakkının (fair trial) çatısı altında yer alan savunma hakkı, diyalektik özellik taşıyan ceza yargılamasının özünü teşkil eden haklardandır. Şüpheli, sanık ve mağdura yargılama süresi boyunca kendilerini ifade edebilme olanağı sunan bu hak, hukuk devleti ilkesini benimseyen her ülke tarafından korunmalıdır. Dahası bu hakkın, geliştirilmesi için özel bir çaba sarf edilmelidir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinin 3. fıkrasının (e) bendinde ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 202. maddesinde yer alan tercümandan yararlanma hakkı, savunma hakkının önemli basamaklarından biridir. AİHS, bu hakkı adil yargılanma başlığı altında düzenleyerek muhakeme sürecindeki önemine işaret etmiştir. Anayasamızın 36. maddesi hak arama hürriyeti başlığı altında adil yargılanmayı hedef göstermektedir. Hak arama hürriyeti kapsamında, yargılama dilini bilmeyen veya anlayamayan ya da sağır veya dilsiz olan şüpheli, sanık ve mağdurun savunma haklarını kesintisiz ve engelsiz kullanabilmeleri için getirilmiş olan bu hak, ilk olarak mülga 1412 sayılı Ceza Muhakemesi Usulü Kanunumuzda daha sonra ise 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunumuzda yerini almıştır.Çalışmamızın birinci bölümde tercüme ve tercüman kavramları, tercümandan yararlanma hakkı ve bu hakkın ulusal mevzuatta ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesindeki yeri, ilgili kararlar ışığında incelenmiştir. Birinci bölümde ayrıca, ana dilde savunma tartışmalarına yer verilmiş olup, yapılan değişikliğin bu kapsamda mı değerlendirmemiz gerekir sorusuna cevap aranmıştır. Çalışmamızın ikinci bölümünde ise; tercümanın atanması, hukuki statüsü, tercümandan yararlanabilecek kişiler ve tercümandan yararlanma hakkının koşulları ve kapsamı gene kararlar çerçevesinde incelenmiştir.--------------------ABSTRACTThe right to a fair trial, the right to defense under its roof, is one of the rights that constitute the core of the dialectical criminal proceedings. This right, which gives the suspect, the defendant and the victim the opportunity to express themselves during the trial, should be protected and even endeavored by every country that adopts the rule of law. The right to benefit from the interpreter in article 6, paragraph 3 (e) of the European Convention on Human Rights and article 202 of the Code of Criminal Procedure is an important step in the right to defense. The ECHR pointed out its importance by placing this right under the title of fair trial. Article 36 of our Constitution targets fair trial under the heading of the right to liberty. Within the scope of the right to freedom of rights, this right brought to the suspect, defendant and the victim who cannot understand or understand the judgment language, or who are deaf or dumb, can use the defense rights without interruption and without interruption, is included in our first Criminal Procedure Law numbered 5271, especially to our property. It has received.In the first part of our study, the content of the right to benefit from the interpreter and the way it is handled in our law and within the scope of the European Convention on Human Rights are examined. In this section, information is given about what is an interpreter, the content of the right of interpreter and by whom. In addition, the regulation introduced with the amendment no. 6411 dated 23.01.2013 and the previous regulation were compared. In the second part, how the right to benefit from the interpreter is examined in the decisions of the European Court of Human Rights, the Constitutional Court and the Supreme Court is examined along with exemplary decisions.